Stress betekent spanning en is niet altijd ongezond. Je hebt een zekere spanning nodig om goed te kunnen functioneren. Door de stress gaat o.a. je adrenaline niveau omhoog, waardoor je beter kunt presteren, daarna moet je wel weer kunnen ontspannen om terug te gaan naar je normale energieniveau. Te veel spanning door bv. ambitie, tegenslag, ziekte, problemen op je werk of in je relatie kunnen overspannenheid of "burn-out" veroorzaken.
Fase I (overbelast)
Langdurige stress stimuleert je hersenen om naast adrenaline ook dopamine te produceren. Deze hormonen brengen je lichaam in een toestand die zowel alert als rustig is. Dat voelt prettig: je kunt veel aan en je problemen oplossen. Risico in deze fase is gewenning (of zelfs verslaving) aan het verhoogde stressniveau. Als je lang in deze toestand blijft, dan kun je overbelast raken en je lichaam gaat protesteren met vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, problemen met spijsvertering, vaker verkouden/ grieperig, hartkloppingen, hoge bloeddruk, zweten en trillen.
Fase II (overspannen)
Als je sress lang aanhoudt dan gebruikt je lichaam veel energie en kun je overspannen raken. Je kunt niet meer tot rust komen. De reactie van het zenuwstelsel is afremmen door minder prikkels door te laten. Je kunt dan minder goed tegen drukte, verkeer, lawaai, kinderen, feesten, vergaderingen, collega's of je partner. Je krijgt moeite met verplichtingen en reageert geïrriteerd, paniekerig of helemaal niet. Risico is het gebruik van alcohol of drugs. Dit alles heeft effect op je immuun-systeem, spijsvertering, hart en bloedvaten.
Fase III (Burn-out)
Als je niet ingrijpt dan wordt je zo overprikkeld dat het lichaam nogmaals ingrijpt. Je wordt geestelijk en lichamelijk nog verder afgeremd. Burn-out is een toestand van vermoeidheid, gebrek aan energie en uitputting. Dit kan samengaan met angst, sombere buien, passiviteit, onzekerheid, verdriet, woede, irritatie of depressie. Je kunt niet meer genieten. Vaak ontstaat er een cynische houding. Je gaat piekeren over jezelf, je leven, je werk of je relatie. Je zelfvertrouwen neemt af en je kunt moeilijk beslissen.
Stress en Burn-out
een afspraak maken?
Moet je alles onder controle houden? Is je ego in het spel? Neig je naar te grote betrokkenheid en veel verantwoordelijkheid? Dan loop je het risico op overbelasting, met op termijn een burn-out als gevolg.
Psycholoog Michiel Thissen helpt met de analyse van moeilijke situaties en je gedrag. We onderzoeken incidenten, denkwijzen, emoties en gewoonten die stress veroorzaken en in stand houden. Je leert anders te denken, de werkelijkheid te accepteren zoals die is en beter te ontspannen. We analyseren o.a. persoonlijkheid, omstandigheden, werksituatie of je relatie. Belangrijk zijn flexibiliteit, assertiviteit, gewoonten, controle, perfectionisme en piekeren. We zoeken naar het wegnemen van oorzaken en het herstel van energie en zelfrespect. Daarbij wordt gebruik gemaakt van o.a. acceptatietherapie, cognitieve gedragstherapie en schematherapie.